I. KHÁI NIỆM:

Chăm sóc trẻ bằng phương pháp Kangaroo (Kangaroo Mother Care) là một phương pháp y học thích ứng được lựa chọn để chăm sóc trẻ đẻ non/ nhẹ cân bằng cách đặt trẻ nằm tiếp xúc da kề da trên ngực mẹ hoặc người chăm sóc trẻ.

II. LỢI ÍCH PHƯƠNG PHÁP KANGAROO

1. Đối với trẻ:

- Được giữ ấm giảm nguy cơ hạ thân nhiệt.

- Giảm cơn ngừng thở, ổn định nhịp thở, nhịp tim.

- Tiêu hóa tốt hơn.

- Ít có nguy cơ nhiễm trùng.

- Phát triển tinh thần và thể chất, trẻ ngủ ngon và giảm kích thích.

2. Đối với bà mẹ:

- Tăng cường mối quan hệ mẹ con.

- Tăng tiết sữa, trẻ được bú mẹ sớm và kéo dài

- Co hồi tử cung tốt, giảm nguy cơ xuất huyết sau đẻ

- Giảm lo lắng, tăng tự tin, tăng khả năng chăm sóc con.

3. Đối với cơ sở y tế

- Giúp giảm bớt gánh nặng cho nhân viên y tế về chăm sóc và theo dõi trẻ.

- Giúp tiết kiệm được kinh phí cho vấn đề nhân lực.

- Tiết kiệm được ngân sách về trang thiết bị. Giúp sử dụng có hiệu quả hơn các nguồn lực và sự thiếu hụt trang thiết bị nhường cho các trẻ bệnh nặng.

- Giúp tiết kiệm được chi phí cho việc chăm sóc và điều trị vì trẻ ít bị nhiễm khuẩn và các bệnh khác.

4. Đối với gia đình và cộng đồng

- Tăng cường tình cảm, trách nhiệm giữa bố, mẹ và các thành viên trong gia đình

- Lôi cuốn sự hỗ trợ của cộng đồng, xã hội cho việc chăm sóc giúp đỡ người mẹ và trẻ, đặc biệt là trong khi đang thực hiện PPKGR.

- Thành công của việc nuôi con bằng sữa mẹ giúp giảm chi phí mua sữa công thức.

- Giúp tiết kiệm được chi phí về chăm sóc sức khỏe không chỉ ở giai đoạn sơ sinh mà còn giảm được chi phí trong năm đầu đời do giảm nguy cơ mắc bệnh và tử vong ở trẻ.

5. Đối với lợi ích quốc gia

- Chăm sóc trẻ bằng PPKGR giúp giảm tỉ lệ tử vong và bệnh tật ở trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ do đó giảm được nguồn kinh phí cho vấn đề chăm sóc sức khỏe.

- Đây là một phương pháp đơn giản, dễ dàng thực hiện và ít tốn kém có khả năng áp dụng được ở vùng sâu, vùng xa và ngay cả tại nhà.

- Phương pháp này giúp cho trẻ khỏe mạnh hơn, thông minh hơn giúp đóng góp cho đất nước những tiềm năng có giá trị.

- Nuôi con bằng sữa mẹ sẽ giảm chi phí mua sữa nhân tạo.

III. NGUYÊN TẮC THỰC HIỆN KANGAROO

- Nếu bà mẹ không thể ở cùng phòng với con 24 giờ/24 giờ được thì thời gian tiếp xúc da-kề-da trong ngày càng nhiều càng tốt.

- Trong thời gian thực hiện phương pháp Kangaroo, trẻ vẫn tiếp tục được theo dõi thường xuyên về các thông số cơ bản (nhịp tim, nhịp thở, mầu sắc da, thân nhiệt, cân nặng…) và phát hiện điều trị các bệnh lý nếu có.

IV. CÁC NỘI DUNG THỰC HIỆN KANGAROO TẠI BỆNH VIỆN

- Hướng dẫn đặt trẻ và giữ trẻ ở vị trí kangaroo.

- Hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ.

- Hương dẫn cách bế, nâng giữ trẻ khi đánh thức trẻ dậy để cho ăn.

- Hướng dẫn cách chăm sóc, vệ sinh và theo dõi trẻ, các dấu hiệu nguy hiểm có thể xẩy ra với trẻ và cách xử trí kịp thời.

- Kích thích và xoa bóp cho trẻ.

- Hỗ trợ bà mẹ: Hướng dẫn cách vận động, thư giãn cơ thể, giải thích nỗi lo lắng, sợ hãi của bà mẹ.

V.TIÊU CHUẨN THỰC HIỆN KANGAROO

1 Tiêu chuẩn chọn trẻ để thực hiện PP Kangaroo :

- Cân nặng < 2500 gam hoặc tuổi thai < 37 tuần.

- Nhẹ cân so với tuổi thai cân nặng < 2300 gr

- Không thở máy

2 Tiêu chuẩn cho người mẹ tham gia thực hiện PP Kangazoo:

- Tự nguyện, hợp tác thực hiện PP kagaroo theo hướng dẫn.

- Sức khỏe tốt cả về thể chất và tinh thần.

- Dành toàn bộ thời gian thực hiện PP kangaroo.

- Thực hiện vệ sinh tốt: Không để móng tay, vệ sinh thân thể, quần áo.

- Có thêm một người nhà nữa thích hợp, tự nguyện, nhiệt tình thay mẹ làm kangaroo khi cần thiết.

VI.CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

- Rửa tay, sát khuẩn tay.

- Chuẩn bị trẻ: cặp nhiệt độ (nếu cần), thay bỉm sạch, mặc áo

- Bế trẻ bằng một bàn tay nâng dưới cổ và lưng trẻ, tay kia bế nâng phần mông của trẻ.

- Nâng nhẹ phần dưới cằm để giữ đầu, cổ trẻ không bị gập xuống làm cản trở đường thở của trẻ.

- Đặt trẻ lên ngực mẹ, nằm sấp giữa hai bầu vú mẹ ở tư thế thẳng đứng, ngực trẻ áp vào ngực mẹ, đầu trẻ nằm ngay về 1 bên, má của trẻ tựa vào phần trên của ngực mẹ, bụng trẻ áp vào phần trên bụng người mẹ; hai tay trẻ dang rộng đặt trên hai bầu bú mẹ, hai chân áp trên bụng mẹ, giống như tư thế con ếch bám vào người mẹ.

- Một tay giữ đầu, tay kia đưa hai bàn chân trẻ ra khỏi phần dưới áo CGR, rồi kéo phần trên của áo đến ngang tai trẻ.

- Đổi tay giữ đầu, kéo áo cho hoàn chỉnh. Sau cùng kéo phần dưới áo phủ xuống hai bàn chân trẻ.

- Đội mũ. Người mẹ cần mặc một cái áo địu bằng vải chun giản để giữ trẻ luôn ở vị trí kangaroo và tránh di động đầu và cổ trẻ.

=> Với tư thế Kangaroo:

- Mẹ/bố có thể đi lại cùng với con trong túi và làm một số việc nhẹ nhàng. Người mẹ trở thành một lồng ấp tự nhiên cho con 24/24 giờ.

- Thời gian thực hiện tiếp xúc da-kề-da cho trẻ kéo dài 90 - 120 phút, tương đương với giấc ngủ và bữa bú của trẻ. Sau mỗi lần bú mẹ hoặc cho ăn sữa mẹ bằng phương pháp thay thế khác, nhẹ nhàng đưa trẻ về trở lại vị trí kangaroo.

- Thời điểm ngừng áp dụng là khi trẻ tự cử động nhiều, trương lực cơ tăng và có xu thế muốn ra khỏi tư thế này. Trẻ có thể biểu hiện bằng cách đạp chân ra ngoài, khóc, giãy giụa mỗi khi mẹ đưa trẻ vào ngực để ấp . Thời điểm này thường xảy ra khi trẻ được 38 tuần và cân nặng từ 2500 gam trở lên.

VII. THEO DÕI KHI THỰC HIỆN PHƯƠNG PHÁP KANGAROO

- Theo dõi toàn trạng, các thông số cơ bản: nhịp tim, nhịp thở, mầu sắc da, thân nhiệt…

- Trong suốt quá trình thực hiện PP kangaroo: Theo dõi phát hiện các dấu hiệu bất thường: Suy hô hấp, vàng da, nôn trớ, phân, nước tiểu, cân nặng, vòng đầu, tinh thần, sự đáp ứng của trẻ.

- Hỗ trợ và theo dõi khả năng chăm sóc con của bà mẹ và người nhà: cách cho trẻ ăn, nuôi con bằng sữa mẹ, cách giữ ấm, nhiệt độ, các dấu hiệu nguy hiểm, dinh dưỡng cho mẹ, tư thế khi mẹ ngủ.