Trạng thái khóc lóc và ủ rũ (baby blues)

Hội chứng baby blues ảnh hưởng một thời gian ngắn tới khoảng 30 -80% các bà mẹ mới sinh, gồm các triệu chứng: lo lắng, khóc, mất ngủ, mệt mỏi, ủ rũ buồn bã. Các triệu chứng này thường kéo dài từ 3 – 10 ngày sau khi sinh và kết thúc trong vòng hai tuần. Nhưng nếu những triệu chứng trên kéo dài hơn 2 tuần, lúc này có thể đã chuyển sang hội chứng trầm cảm sau sinh. đây không phải là bệnh và cũng không cần điều trị, chỉ cần sản phụ được nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt; nhận được sự hỗ trợ của gia đình và bạn bè, nên kết nối với những bà mẹ khác thì rất tốt. Cần tránh các loại thuốc gây nghiện, các chất kích thích những tác nhân này sẽ làm cho tâm trạng của những bà mẹ sau sinh tồi tệ hơn.

Hội chứng trầm cảm sau sinh (Postpartum Major Depression)

Hội chứng trầm cảm sau sinh chiếm khoảng 10% ở các bà mẹ mới sinh thường phát triển sau 3 tuần và thường kéo dài hơn. Trong đó, rối loạn cảm xúc (Mood Disorders) thể hiện rõ nét và kéo dài nhất. Các triệu chứng hay gặp như khóc, sự thiếu tập trung, khó khăn trong việc đưa ra các quyết định, cảm giác thiếu tự tin, buồn chán và có ý nghĩ tự tử. Ngoài ra, các triệu chứng tương tự như trong bệnh suy chức năng tuyến giáp cũng hay gặp: nhạy cảm với không khí lạnh, suy nghĩ chậm chạp, mệt mỏi, da khô, táo bón…

Những sản phụ có các triệu chứng của hội chứng trầm cảm sau sinh thường được điều trị bằng liệu pháp tâm lý (Psychotherapy), các thuốc chống trầm cảm (Antidepressants). Các liệu pháp trên có thể điều trị riêng lẻ hoặc kết hợp tùy vào sự diễn biến tâm lý của các sản phụ. Nếu kiên trì và điều trị hợp lý, thường khỏi trong vòng 6 tháng. Một số trường hợp nếu không tuân thủ quy tắc điều trị của bác sĩ, bệnh sẽ tái phát và diễn biến bệnh sẽ kéo dài hơn và trở thành hội chứng loạn thần sau sinh (Postpartum Psychosis).

Hội chứng rối loạn tâm thần sau sinh (Postpartum Psychosis)

Hội chứng này đôi khi còn được gọi là loạn thần sản khoa (puerperal psychosis) hoặc là trầm cảm loạn tâm thần sau sinh (postpartum psychotic depression), rối loạn tâm thần sau sinh thường gặp 1-2 trường hợp trên 1.000 phụ nữ. Hội chứng này dễ gặp hơn ở những phụ nữ có tiền sử bản thân hoặc người thân trong gia đình có rối loạn cảm xúc lưỡng cực hoặc bệnh tâm thần phân liệt. Hầu hết các trường hợp sẽ bắt đầu trong vòng 2 tuần đầu tiên sau khi sinh và chiếm tỷ lệ cao nhất ở 1-3 tháng tiếp theo. Hội chứng rối loạn tâm thần sau sinh có thể xuất hiện sớm với các dấu hiệu như kích động, lú lẫn và có vấn đề về trí nhớ, hay cáu kỉnh, mất ngủ và lo lắng. Các triệu chứng muộn hơn của hội chứng rối loạn tâm thần sau sinh bao gồm: hoang tưởng, ảo giác, có những hành vi bất thường và xa lánh mọi người, đặc biệt là không quan tâm hoặc gây tổn thương cho chính bản thân và đứa trẻ.

Một số lưu ý giúp phụ nữ ngăn ngừa trầm cảm sau sinh

Chế độ ăn uống: Bạn cần tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh đầy đủ chất dinh dưỡng vì đây là giai đoạn đang cho con bú. Một chế độ ăn cân bằng sẽ giúp bạn hồi phục nhanh chóng để có một cơ thể khỏe mạnh. Một số loại thực phẩm giúp cải thiện tâm trạng tốt: hạnh nhân, cá, quả bơ, chuối, táo, dừa, cải bó xôi, đậu nành, lúa mì, bánh mì, socola đen…

Tập thể dục: Vận động có tác dụng rất tốt để nâng cao tinh thần và cải thiện cảm xúc. Bạn hãy dành thời gian mỗi ngày để đi bộ, tập yoga, thiền hoặc tập một vài bài tập phù hợp.

Nghỉ ngơi đầy đủ: Suy nhược, ngủ không đủ giấc có thể khiến bạn bị căng thẳng khó kiểm soát cảm xúc của mình. Vì vậy ngủ đủ giấc rất quan trọng để tâm trạng của bạn luôn tốt. Nhiều mẹ thường tranh thủ con ngủ để làm việc nhà hoặc hoàn thành công việc. Điều này không tốt vì bạn sẽ không thể ngủ được khi con bạn đang thức. Các bà mẹ được khuyên là hãy sinh hoạt theo giờ giấc của con mình, cố gắng ngủ khi con bạn đang ngủ.

Thư giãn: Bạn hãy dành thời gian cho chính mình để làm những gì bạn yêu thích. Xua tan mọi suy nghĩ và thả lỏng cơ thể sẽ giúp bạn giảm căng thẳng và mệt mỏi. Bên cạnh đó, bạn nên chơi đùa với con để tăng sự gắn bó.

Sự hỗ trợ từ người thân: Sự chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ tinh thần từ gia đình rất quan trọng để bạn không bị trầm cảm. Đặc biệt vai trò của người chồng quan trọng nhất, giúp người phụ nữ có cảm giác yên tâm và tự tin hơn trong vai trò mới của mình. Bạn hãy cố gắng cởi mở, trò chuyện nhiều hơn với chồng, gia đình hoặc ai đó biết lắng nghe về những cảm xúc mà mình đang có.

Suy nghĩ tích cực, yêu bản thân: Suy nghĩ tích cực, yêu thương chăm sóc chính bản thân là liều thuốc quan trọng cho những vấn đề mà bạn gặp phải giúp bạn ngăn ngừa nguy cơ trầm cảm sau sinh.

Có sự chuẩn bị đầy đủ: Hãy trang bị cho mình những kiến thức cần thiết về mang thai và sinh con, bạn sẽ bớt lo lắng, sợ hãi và có khả năng giải quyết một số vấn đề trong quá trình mang thai và chăm sóc con. Ngoài ra, tham gia các khóa học tiền sản sẽ mang lại nhiều lợi ích cho bạn.

Nếu bạn đã bị trầm cảm trước đó hoặc trầm cảm trong quá trình mang thai, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ về việc phòng ngừa và sử dụng các biện pháp điều trị. Bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp trò chuyện hoặc kê đơn thuốc phù hợp cho bạn trong từng giai đoạn để chắc chắn rằng bạn sẽ không gặp biến chứng trầm cảm sau khi sinh con.